Manifest

Voor een industriele politiek van de technologieen van de geest

Motieven ter oprichting van de vereniging Ars Industrialis

1. Ons tijdvak wordt mondiaal bedreigd door het feit dat het "geestesleven" (uitdrukking die is ontleend aan Hannah Arendt, The Life of the Mind) geheel en al onderworpen wordt aan markt-economische imperatieven, alsook aan de imperatieve return op investeringen gemaakt door bedrijven, die de technologieen promoten van wat de cultuurindustrieen wordt genoemd, de programma-industrieen, de media, de telecommunicaties, en tenslotte de technologieen van het weten, de cognitieve technologieen.  Door de verdergaande digitalisering gaan deze sectoren zich steeds meer integreren, wat men twintig jaar terug de convergentie heeft genoemd van het audio-visuele, de telecommunicaties en de informatica.  Dit geheel noemen wij de sector van de geestestechnologieen (in weerwil van de metafysische en theologische waarde van dit woord geest, waarbij we ook denken aan het Engelse mind).  Zo het integratieve proces van convergentie tot op heden vooreerst -en op brutale wijze- de controlemogelijkheden van de markt over het geestesleven heeft doen toenemen, dan stellen wij dat de geestestechnologieen tot een nieuw tijdperk van de geest, een verniewing van de geest, een nieuw "geestesleven" kunnen en moeten voeren.  Wij zijn van mening dat de vernieuwing en renaissance van de geest het motief moet vormen van wat we een industriele politiek van de geest noemen.

2. Een dergelijke industriele politiek moet ook een industriele ecologie van de geest zijn.  De eenzijdige onderwerping van de geestestechnologieen aan marktimperatieven handhaaft deze technologieen in een controle-functie,  in dienst van de "controle-samenlevingen" (we ontlenen deze term aan William Burroughs, aan wie Gilles Deleuze ze zelf ontleende).   Deze functie -die de systematisering beoogt van de ontwikkeling van gebruikstoepassingen van de middelen ter berekening, communicatie en informatie, met het oog op de massificatie van productie- en consumptiegedragingen, en dit ter behartiging van de financiele belangen van de industriele ondernemingen, die op korte termijn en met het oog op een hoge return geinvesteerd worden- deze functie, dus, blokkeert de toegang tot deze technologieen voor een andere aanwending.  In het bijzonder verbiedt en hindert deze functie op systematische wijze de ontwikkeling van nieuwe en onuitgegeven sociale praktijken, waartoe deze technologieen niet alleen ruimte laten, maar waarom ze ook vragen, en op grond waarvan ze -dat is onze stelling-  de  basis kunnen vormen voor een nieuw tijdvak van beschaving, en ertoe bij zullen dragen om de chaos te vermijden, waarvan iedereen de imminente dreiging voorvoelt.

3. Deze technologieen van de "ziel", van het "bewustzijn"-waarop zich geleidelijk aan ook de lichaams- en biotechnologieen afstemmen- beogen vandaag de individuele en collectieve bestaanswijzen, van jong en oud,  te controlen en op hegemonische wijze te fatsoeneren.  Deze controle van de bestaanswijzen -een controle en manipulatie van de verlangens van individuen en groepen- leidt echter tot de destructie van bestaansmogelijkheden zelf  van deze individuen en groepen : te existeren kan immers alleen betekenen, te bestaan  als singulariteit.  De controle vernietigt meer bepaald het verlangen van individuen en groepen -wat Freud hun libido-energie noemde.  In de XX ste eeuw heeft het kapitalisme van de libido haar belangrijkse energiebron gemaakt : een energie die, gecanaliseerd op consumptiegoederen, toelaat om de productie-overschotten van de industriele productie te absorberen door -middels de captivering van de libido- verlangens te wekken die geheel en al gefatsoeneerd zijn overeenkomstig de rentabiliteitsbehoeften van de investeringen.

4. De bedreiging van het verlangen houdt de bedreiging in van de mensheid : de ruinering van het verlangen houdt de ruine in van de mogelijkheden tot sublimatie en tot de constitutie van een boven-ik, en ze voert bijgevolg -bovenop de economische verstoringen die door een model, dat productie en consumptie tegenover elkaar stelt, worden geinduceerd- tot geopolitieke, politieke, sociale en psychische vormen van wanorde die bijzonder alarmerend zijn.  Dergelijke dysfuncties -die een ware gesel zijn voor de mensheid- vormen de meest recente verschijningsvorm van problemen, die een industriele ecologie -zoals dat passend genoemd wordt- van de geest en van het verlangen moet aanpakken.

5.  Het verlangen wordt geconstitueerd door symbolische praktijken, die door symbolische technieken of technologieen ondersteund worden.  De objecten van verlangen zijn intrinsiek singulier, en intensifieren als zodanig de singulariteit van de verlangende.  De industriele fabricage van het verlangen, daarentegen, mogelijk gemaakt door de informatie- en communicatietechnologieen, verstaat het om de singulariteiten te categoriseren, d.w.z. om datgene wat onvergelijkbaar (het singuliere is per definitie datgene wat niet vergeleken kan worden) en onherleidbaar onberekenbaar is, berekenbaar te maken.  Singulariteiten zijn niettemin niet onttrokken aan elke techniek of berekening; ze constitueren zich juist doorheen een praktijk van technieken, technologieen en berekeningen, die de intensivering beoogt van wat niet herleidbaar is tot het berekenbare.   Dit is wat bijvoorbeeld alle kunstvormen op een onmiddellijke manier voelbaar maken, zoals ook het gedicht waarover Claudel schrijft : "dat het een getal moet bevatten die het tellen verhindert."  De informatie- en communicatietechnologieen zijn echter weldegelijk geestestechnologieen, en dat betekent dat ze hoe dan ook verwijzen naar de  herinneringstechnieken en de probleemstellingen daaromtrent.  Michel Foucault heeft de inzet van deze technieken nader heeft geanalyseerd in termen van "het schrijven aan zichzelf."  In een nadere kwalificatie van deze technieken beriep hij zich op de Griekse hypomnemata,  wat een centrale probleemstelling vormde in de filosofie na Plato, die zelf al het schrift had gekarakteriseerd als hypomnesis, d.w.z. als technisch geheugen.  Als mnemo-technologieen zijn de industriele geestestechnologieen nieuwe vormen van hypomnemata.  En net als de antieke hypomnemata -in het bijzonder in de Stoicijnse en Epicureische scholen, alsook in het allereerste christendom, in het Rome alwaar de Griekse skhole tot Romeinse praktijk van het otium werd- vragen de industriele geestestechnologieen om nieuwe praktijken, en dit wil uiteindelijk zeggen : om nieuwe sociale organisaties.  Want de relatie waarin de mens tot deze technologieen staat, kan zich niet blijven beperten tot de gebruiken, die worden voorgeschreven door de gebruikswijzen en marketingscampagnes, die er toe neigen om slechts een zo snel mogelijke investeringsopbrengst te verzekeren, ten bate van aandeelhouders die "een ratio met 2 cijfers" willen, en het liefste niet onder de 15 per  cent.

6. Een dergelijke politiek is inderdaad suicidair : het kapitalisme is zelfvernietigend.  Door de mogelijkheid van een industriele geestespolitiek te onderschrijven, stelt onze vereniging zich tot doel zowel om te strijden tegen die zelfvernietigende tendens van het kapitalisme, als om bij te dragen tot de (uit)vinding van praktijken van de geestestechnologieen die verlangensobjecten en ervaringen van singulariteit scheppen.  We geloven dat de ontwikkeling van dergelijke praktijken een fundamentele voorwaarde vormt voor een vreedzame en mondiale toekomst van de industriele samenleving.

7.  De politiek-economische vraag die de industriele toekomst stelt, is die van het opnieuw op gang brengen van het verlangen -en dus niet van het aanzwengelen van de consumptie, waarop de technocratische en artificiele maatregelen die worden getroffen  in industriele landen, en met name in Europa, zich met koortsige obstinatie richten, en die het zeer dat ze bedoelen te verhelpen verder uitdiepen.  De geestesindustrieen (die dus reeds bestaan, maar die verkeerd georienteerd zijn en die de samenleving vernietigen, in plaats van een nieuw tijdvak te scheppen) stellen allerlei technologieen van toenemende  symbolische uitwisselingen in het werk, en in de komende decennia zullen deze  technologieen zich blijven ontwikkelen -denk vandaag aan de hoge debiet netwerken en de wifi verbindingen, en aan de nanotechnologieen van morgen.  Nu kunnen deze toerustingen en diensten zich niet blijven ontwikkelen tegen de sociale samenhang en het algemene belang in.  In de mate waarin het vraagstuk van het algemene belang staat ingeschreven in de symbolische kwestie, maakt de definitie van een industriele geestespolitiek de (uit)vinding noodzakelijk van een nieuwe publieke macht, die competetenties van allerlei aard en horizonten samenbrengt, alsook economische actoren en publieke instellingen, onderzoeksinstituten en verenigingen, economisten, kunstenaars, wetenschappers, filosofen, investeerders, sociale partners, locale en regionale overheden enzomeer.

8. Ars Industrialis is gevestigd te Parijs (Frankrijk), maar definieert zich allereerst als een Europese vereniging.   Ze zal van meetaf aan gesprekspartners, leden en partners zoeken in andere Europese landen, en haar activiteiten zoveel als mogelijk organiseren buiten Frankrijk.  Toch is de vereniging internationaal, en niet enkel Europees : ze betracht haar internationale uitwisselingen ook buiten het Europese continent te ontwikkelen.  Zij wil haar reflectie -in elk van de hoger vermelde punten-  op mondiaal vlak uitdragen,  zowel in het domein van onderwijs als van onderzoek, wetenschap, kunst, media, de organisatie van de publieke audio-visuele diensten, de cultuurindustrieen en de privé programma-industrieen, en de politieken ter inrichting van het territorium

9.   Naast zijn partners en leden in Europa en de andere continenten, zoekt Ars Industrialis in Frankrijk een netwerk uit te bouwen van plaatsen van activiteit,  van leden en correspondenten.

10. Ars Industrialis zal deze verschillende netwerken voeden door van alle eigentijdse middelen van communicatie gebruik te maken, en zal daartoe ook de steun zoeken van publieke en private organisaties.

In het licht van deze uitgangspunten zal Ars Industrialis, als internationale vereniging voor een industriele politiek van de geestestechnologieen, zich tot doel stellen om :
-  een collectieve, internationale en transdisciplinaire reflectie te bevorderen, middels ontmoetingen, seminaries, colloquia
-  de resultaten van deze werkzaamheden te verspreiden middels publicaties, een internet site, de redactie van moties
-  onderzoeken te presteren en voorstellen te formuleren, en zo mogelijk ook te implementeren, middels acties en experimentaties
-  de belangen te verdedigen van zijn leden tegen elk vooroordeel die het resultaat is van een aanslag tegen het collectieve belang dat ze zich voorneemt te verdedigen

In de onmiddellijke toekomst zal Ars Industrialis ontmoetingen organiseren in Parijs,  meer bepaald rond volgende thema's :
- de verleden en toekomstige Europese politiek in het domein van de geestesindustrieen
- het door Google genomen initiatief in het domein van de digitale bibliotheken en de Franse en Europese politieken terzake
- de kwestie van het wetenschappelijk onderzoek in het kader van een industriele politiek van de geestestechnologieen
- de inzetten van de mondiale conferentie over de informatie-samenleving, georganiseerd door de VN in Tunis (Tunesie) in november 2005
- de rol van marketing en van publiciteit in de industriele samenleving van gisteren, vandaag en morgen
- de kunst en de industriele samenleving van gisteren, vandaag en morgen
- de kwestie van de talen in Europa, en ruimer : van het idiomatisch verschil in de breedste zin van het woord
- de psychologische stoornissen en de kwesties van publieke gezondheid, vanuit de optiek van een industriele geestesecologie
- de kwesties van industriele eigendom
- de gezichtspunten daaromtrent in de VS, Latijns-Amerika, China, Japan, betreffende de kwestie van een industriele geestespolitiek en de nieuwe publieke macht, meer bepaald een nieuwe internationale publieke macht in deze materies

Georges Collins, filosoof en kunstcriticus
Marc Crépon, filosoof
Catherine Perret, filosofe en kunstcritica
Bernard Stiegler, filosoof
Caroline Stiegler, juriste