Accueil

Dlaczego założyliśmy ARS INDUSTRIALIS

Version imprimable

 

ARS INDUSTRIALIS, MIĘDZYNARODOWE STOWARZYSZENIE
NA RZECZ POLITYKI PRZEMYSŁOWEJ TECHNOLOGII UMYSŁOWYCH
 
Dlaczego założyliśmy ARS INDUSTRIALIS
 
1. Zagrożenie na skalę globalną dla naszej epoki polega na tym, że „życie umysłowe” (tytuł ostatniego dzieła Hanny Arendt – w oryginale „life of the mind”, przetłumaczony na francuski i niemiecki można rozumieć również jako „życie duchowe”) zostało w całości podporządkowane dyktatowi gospodarki rynkowej i wskaźnikom rentowności inwestycji, powszechnie obowiązującym w przemyśle związanym z kulturą, mediami, telekomunikacją, oraz wszędzie tam, gdzie wykorzystuje się technologie wiedzy bądź technologie poznawcze. Efektem postępującej digitalizacji jest integracja tych sektorów, co prowadzi do sytuacji opisanej już dekadę temu jako konwergencja przemysłów audiowizualnego, telekomunikacyjnego i informatycznego. Powstałą w wyniku tych procesów nową jakość nazwaliśmy sektorem technologii umysłowych. Zważywszy na fakt, że prowadzący do konwergencji proces integrowania się poszczególnych sektorów jak dotąd przede wszystkim potężnie wzmocnił możliwości kontroli ludzkiego umysłu i ducha przez rynek, oświadczamy, że technologie umysłowe mogą a nawet powinny doprowadzić do nastania nowej epoki, w której odnowione życie umysłowe i duchowe będą odgrywać należną im rolę. To właśnie tę odnowę i odrodzenie musimy uczynić centralnym punktem działań, które określamy mianem polityki przemysłowej w służbie życia intelektualnego i duchowego.
 
2. Polityka przemysłowa tego rodzaju musi więc mieć na względzie ochronę umysłu i ducha. Jeśli podporządkować technologie umysłowe jedynie kryteriom rynku, będą one pełnić funkcję kontroli, będą wzmacniać „społeczeństwo kontroli” (termin ukuty przez Williama Burroughs, następnie używany przez Gilles’a Deleuze). Funkcja ta, poprzez systematyczny rozwój aplikacji i wykorzystanie narzędzi obliczeniowych, komunikacyjnych i informacyjnych, zmierza tylko i wyłącznie do powielania na skalę masową zachowań produkcyjnych i konsumpcyjnych, a te z kolei faworyzują krótkoterminowe inwestycje i duże zyski firm, blokując w istocie możliwości wykorzystania tych technologii do innych celów. W szczególności zaś niemożliwy staje się w takiej sytuacji rozwój nowych, nieznanych dotąd praktyk społecznych, które to praktyki owe technologie nie tylko czynią możliwymi w teorii, ale którym wręcz torują drogę – i to jest właśnie nasze przesłanie: technologie te dają szansę na nową epokę w dziejach cywilizacji, i tym samym nadzieję, że unikniemy pogrążenia się w chaosie, którego widmo nad nami ciąży.
 
3. Technologie „duszy” i „świadomości”, do których dopasowywane są technologie ciała i innych żywych tkanek, służą obecnie jako narzędzie kontroli i kształtowania, w sposób hegemoniczny, naszych indywidualnych i zbiorowych zachowań, we wszystkich grupach wiekowych. W rezultacie, taka forma kontroli ludzi, będąca kontrolą i manipulacją popędów jednostek i grup, odbiera im możliwość przeżywania życia w jego samej istocie, czyli jako indywidualna jednostka. Ta kontrola niszczy popęd u jednostek i grup – to, co Freud nazywa ich energią libidinalną. W XX wieku kapitalizm uczynił z libido swoją główną siłę napędową: dzięki kanalizacji tej energii na przedmioty konsumpcji rynek mógł wchłonąć nadwyżki produkcji, a to wszystko za sprawą sztucznie wykreowanych i podsycanych - przez metody ujarzmiania libido - pragnień, w zgodzie z rentownością inwestycji. Wskutek eksploatacji libido nastąpił obecnie jego zanik, co stanowi poważne zagrożenie dla cywilizacji opartej na systemie przemysłowym, i wcześniej czy później wywoła bezprecedensowy kryzys gospodarczy na skalę światową.
 
4. Zagrożenie dla ludzkiego popędu jest zagrożeniem dla całej ludzkości: jeśli dopuścimy do zrujnowania popędów, przekreślimy tym samym szansę na sublimację i ukształtowanie się superego, i doprowadzimy w konsekwencji, pomijając perturbacje ekonomiczne sprowokowane przez oparty na opozycji pomiędzy produkcją i konsumpcją system, do mocno niepokojących rozruchów geopolitycznych, politycznych, społecznych i psychicznych. Pod postacią takich właśnie dysfunkcji, mogących przerodzić się w prawdziwą plagę dla ludzkości, objawiają się nam dzisiaj problemy, które rozwiązać należy przy pomocy właściwej polityki ochrony życia umysłowego i popędu.
 
5. Popęd kształtuje się za sprawą praktyk symbolicznych, opartych na technikach lub technologiach symbolicznych. Obiekty pożądania są ze swej natury jednostkowe (z fr. singulier – pojedynczy, jednostkowy; unikalny, wyjątkowy), i dzięki temu wzmacniają poczucie jednostkowości osoby, która je pragnie. Jednakże przemysłowe sterowanie popędem, za sprawą technologii informatycznych i komunikacyjnych, polega na kategoryzowaniu stanów jednostkowych, tzn. nadaje wartość wymierną temu, co z samej swojej definicji żadną miarą zmierzone być nie może. Niemniej jednostkowość nie stoi w sprzeczności z techniką lub metodami obliczeniowymi; jednostkowość kształtuje się właśnie dzięki technice, technologii i obliczeniom, w kierunku intensyfikacji jej niewymiernej natury. Akcentują to wszystkie formy sztuki, np. poemat, o którym Claudel pisze: „W poemacie musi być taka liczba, która uniemożliwia liczenie”. W istocie rzeczy jednak technologia informacji i komunikacji to nic innego jak właśnie technologie umysłowe w rodzaju technik pamięciowych, których sens Michel Foucault uzna, po dokonaniu analizy, za techniki „pisania siebie”. Było to również ważne zagadnienie w filozofii Platona, który sam akt pisania nazwie hypomnésis, czyli pamięcią techniczną. I właśnie rozumiane jako mnemotechniki, przemysłowe technologie umysłowe są nową formą hypomnémata (z gr. ‘zapiski’). I podobnie jak hypomnémata w okresie starożytności, szczególnie w stoickich i epikurejskich szkołach, oraz w Rzymie z okresu wczesnego chrześcijaństwa, kiedy grecka skholè stała się praktyką otiumi, tak i teraz przemysłowe technologie umysłowe tworzą nowe formy zachowań, a to oznacza nadejście nowych form organizacji społecznej. Dlatego też stosunek człowieka do tych technologii w żadnym wypadku nie może ograniczać się do zaleceń dyktowanych nam w kampaniach marketingowych, mających zapewnić jedynie szybkie wpływy na kontach akcjonariuszy, którym zależy na „dwucyfrowych wskaźnikach zwrotu z inwestycji”, i najlepiej nigdy poniżej 15%.
 
6. Taką politykę należy określić jako samobójczą: kapitalizm oparty na takiej logice prowadzi do samozagłady. Afirmując możliwość prowadzenia polityki przemysłowej w służbie życia intelektualnego i duchowego, nasze stowarzyszenie stawia sobie jednocześnie za cel walkę z tą autodestrukcyjną tendencją kapitalizmu, przyczyniając się do stworzenia praktyk technologii umysłowych, które zaowocują rekonstrukcją obiektów pożądania i poczucia jednostkowości. Jesteśmy przekonani, że rozwój tych praktyk jest fundamentem pokojowego życia w przemysłowym społeczeństwie jutra.
 
7. Pytanie o ekonomię polityczną, które stawia przed nami troska o przyszłość społeczeństwa przemysłowego, polega więc na odbudowaniu popędu – nie chodzi po prostu o wzmożenie konsumpcji, co jest miałkim rozwiązaniem uparcie faworyzowanym przez technokratów w państwach opartych na gospodarce przemysłowej, a zwłaszcza w Europie, które zamiast pomóc jeszcze pogarsza sytuację. Przemysł związany z życiem intelektualnym i duchowym, który istnieje nie od dziś, ale jako że jest opacznie ukierunkowany niszczy nasze społeczeństwo zamiast kłaść podwaliny pod nową epokę, wytwarza różnego rodzaju technologie umożliwiające coraz bardziej złożone wymiany o charakterze symbolicznym, a jego rozwój w najbliższych dziesięcioleciach zachowa tendencję wzrostową – obecnie m.in. dzięki szerokopasmowym łączom internetowym i wi-fi, a wkrótce za sprawą nanotechnologii. Dlatego nie możemy pozwolić, by system ten rozrastał się ze szkodą dla spójności społecznej i wspólnego pożytku. Kluczowe będzie tu zagadnienie, na ile pojęcie pożytku publicznego będzie odwoływać się do praktyk symbolicznych oraz fakt, że zdefiniowanie polityki przemysłowej w służbie życia intelektualnego i duchowego wiąże się z koniecznością stworzenia nowej formy władzy publicznej, skupiającej kompetencje i wiedzę wszelkiego rodzaju: graczy ekonomicznych i instytucje publiczne, instytuty naukowe i stowarzyszenia, ekonomistów, artystów, naukowców, filozofów, inwestorów, partnerów socjalnych, wspólnoty lokalne i terytorialne, itd.
 
8. Siedziba ARS INDUSTRIALIS mieści się w Paryżu, we Francji. Jest to stowarzyszenie o charakterze europejskim i jako takie będzie otwarte na rozmówców, partnerów do dyskusji i kandydatów na członków w całej Europie, a także dołoży starań, by organizować swoją działalność, w miarę możliwości, także poza granicami Francji. Ponadto stowarzyszenie to będzie szukać możliwości zaistnienia na międzynarodowej, nie tylko europejskiej, arenie. Chodzi o propagowanie naszych refleksji na poziomie globalnym w tak zróżnicowanych środowiskach jak nauczanie, badania, nauka, sztuka, media, publiczne instytucje radiowe i telewizyjne, przemysł kulturalny i nadawcy prywatni, a także wśród władz planowania przestrzennego.
 
9. Oprócz działalności i nawiązywania współpracy na terenie Europy i innych kontynentach, ARS INDUSTRIALIS dołoży wszelkich starań, aby stworzyć i rozwijać w miastach we Francji sieć punktów spotkań i działalności dla swoich członków i korespondentów.
 
10. ARS INDUSTRIALIS będzie animować swoją działalność z wykorzystaniem wszystkich współcześnie dostępnych środków komunikacji i w tym celu zwróci się o wsparcie, również finansowe, do publicznych i prywatnych organizacji.
 
Na podstawie treści powyższych 10 punktów, ARS INDUSTRIALIS, międzynarodowe stowarzyszenie na rzecz propagowania polityki przemysłowej w służbie życia intelektualnego i duchowego, wyznacza sobie następujące cele:
. stymulowanie wspólnej, międzynarodowej i trans-dyscyplinarnej refleksji poprzez organizowanie debat, sympozjów i konferencji,
. upowszechnianie wyników tych przedsięwzięć w publikacjach, na stronie internetowej oraz w postaci biuletynów,
. prowadzenie badań i projektów zmierzających do przedłożenia, o ile zaistnieje taka możliwość, propozycji konkretnych rozwiązań,
. obrona interesów swoich członków przed szkodą wynikającą z ataku na wspólne dobro Stowarzyszenia.
 
W pierwszej kolejności ARS INDUSTRIALIS zorganizuje w Paryżu serię dyskusji wokół następujących tematów:
. polityka europejska w zakresie przemysłu w służbie życia intelektualnego i duchowego, dawniej i dziś,
. pomysł digitalizacji bibliotek przez Google i co na to polityka francuska i europejska,
. badania naukowe w świetle polityki przemysłowej w służbie życia intelektualnego i duchowego,
. Światowy Szczyt Społeczeństwa Informacyjnego zorganizowany przez ONZ (Tunis, listopad 2005): szanse, wyzwania, zagrożenia,
. rola marketingu i reklamy w społeczeństwie przemysłowym: wczoraj, dziś, jutro,
. Europa i języki oraz idiomatyczne zróżnicowanie w ujęciu ogólnym,
. zaburzenia psychologiczne i sprawa zdrowia publicznego z punktu widzenia higieny umysłu i ducha,
. zagadnienia własności przemysłowej,
. USA, Ameryka Łacińska, Chiny, Japonia: różne perspektywy na sprawę polityki przemysłowej w służbie życia intelektualnego i duchowego oraz nowych władz publicznych na szczeblu międzynarodowym.
 
Georges Collins, filozof i krytyk sztuki
Marc Crépon, filozof
Catherine Perret, filozof i krytyk sztuki
Bernard Stiegler, filozof
Caroline Stiegler, prawnik
 
 
(tłumaczenie: Artur Rozmysł)